This week's blogpost is in Dutch about a congress on public communications that took place last week with polarization as its theme. I was the congress chair and hereby share my impressions. The post additionally addresses some areas of Deep Democracy. If you are intrigued, feel free to translate or email me with questions!
Zeg schrijf jij alleen in het Engels? Heb jij eigenlijk ook iets in het Nederlands? Je werkt toch ook met Nederlanders en in het Nederlands? Denk je niet dat het je beperkt dat je jezelf puur in het Engels presenteert? Het leek me daarom een goed idee om eens een stukje in het Nederlands te schrijven, want ja, ik werk ook in het Nederlands en met Nederlanders. Daarover deel ik graag de volgende keer nog meer.
“Polariseren is communiceren. Communiceren is ook polariseren,” stelde Friso Fennema, directeur communicatie bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in zijn openingadres op het Nationale Congres voor Publieke Communicatie (PubCom19). Het thema was polarisatie, dat op diverse manieren werd aangevlogen door verschillende sprekers. Dit werd vanuit lokale, nationale en internationale dimensies benaderd, vanuit intuïtie versus ratio alsook vanuit de polen ten opzichte van het middenveld.
Friso Fennema concludeerde dat de nationale overheid niet de rol van bruggenbouwer kan zijn. Bovendien bestaat er geen eenvoudige oplossing voor polarisatie. Zou tijdige communicatie polarisatie voor kunnen zijn, zo vroeg hij zich af?
Froukje de Jonge, plaatsvervangend burgemeester van Stadskanaal, Fidan Ekiz, journaliste en documentairemaakster en Hanneke Felten, onderzoekster en projectleider bij Movisie, volgden Friso Fennema. Deze ‘three leading ladies’ brachten uiteenlopende perspectieven. Froukje de Jonge bekeek polarisatie op lokale wijze en kwam met een heel mooi voorbeeld over het bankje van meneer Meijer. Voor haar was heel duidelijk dat we eerlijk moeten zijn en geen onzin moeten verkopen, dat mensen uiteindelijk deugen en dat je de ander echt moet willen snappen. Fidan Ekiz nam ons over de grenzen heen, die van de nationale alsook die van de cognitieve. Op emotionele wijze beschreef zij polariserend Nederland aan de hand van de relatie met haar vader. Zij raakte bij mij een snaar en bevestigde hoe belangrijk het is om vanuit empathie te handelen. Hanneke Felten nam een gepassioneerde, analyserende benadering. Zij ging in op vooroordelen, stereotypen en discriminatie. Net als Friso Fennema refereerde Hanneke Felten aan Kahneman (Ons feilbaar denken). We zijn snel, associatief en (meer) onbewust (systeem 1), maar ook traag, rationeel en (meer) bewust (systeem 2).
Kunnen we vloeiend bewegen bij polarisatie en zorgen dat de wrijving glans brengt? Mooi balanceren tussen alle invalshoeken, gebruik makend van ons innerlijk kompas en wilskracht? Ik was gevraagd om dagvoorzitter te zijn, iets dat ik met veel plezier doe. Voor mij is het publiek van het grootste belang en stel heel expliciet dat ik er voor hen ben. Dat klinkt heel ‘gewoon’, maar ik zie te veel dat een conferentie-voorzitter, debatleider of moderator er staat om gezien te worden. Samen met de sprekers vindt er dan vaak een optreden plaats op het toneel en niet een interactie met het publiek. Bovendien kunnen mensen in het publiek vaak ook bijdragen aan het onderwerp en zitten zij ‘toevallig’ deze keer in het publiek.
Als het die middag mogelijk was geweest om samen met het publiek te gaan bewegen omtrent het thema polarisatie, dan had ik dat willen doen. De zaal was ‘traditionele collegestijl’, waarbij het publiek omhoog in rijen zit. Dit liet een dergelijke dynamiek helaas niet echt toe. Lastig om samen op te staan en al naar gelang het thema verschillende posities in te nemen. Dit zijn stappen die ik vanuit mijn ‘Deep Democracy ervaring’ zou toepassen. Samen een thema ontleden, mensen uitnodigen om hun argumenten te delen, anderen uit te nodigen te gaan staan bij een uitspraak die je herkent of juist elders, omdat je een andere mening bent toegedaan. Er ontstaan dan verschillende patronen. Bovendien kunnen mensen ook deelnemen zonder dat ze er op dat moment woorden over willen of kunnen gebruiken.
Het uitgangspunt bij Deep Democracy is dat een rol (een mening, een uitgangspunt, een houding, etc) fluïde is. Uiteindelijk zal je zien dat de rol van de ander in jou leeft en jouw rol ook in de ander. De Lewis Methode van Deep Democracy waarin ik getraind ben, kent stappen waardoor je dat expliciet kan maken. Daardoor kan je samen groeien, samen verder komen, heel belangrijk bij polarisatie. Twee uitgangspunten zijn daarbij heel belangrijk:
- Niemand heeft een monopolie op de waarheid
- De relatie blijft intact, we argumenteren om samen te groeien
Kan je voorstellen dat we dit bij een debat over polarisatie toepassen? Mooi? Hoewel we dat die dag dus niet deden, vloeiden de meningen en ideeën van de sprekers over polarisatie op mooie wijze. De sprekers herkenden een en ander in elkaar, zonder dat we puur vanuit onze eigen bubbel spraken (‘echo chamber’). Shada Islam was de laatste gast die middag. Gezamenlijk mochten wij vanuit fauteuils conversatie voeren over dit thema, vanuit internationaal perspectief. Mooi inzicht voor het publiek was Shada Islams overtuiging dat de lokale helden de toekomst gaan maken. Volgens haar zijn de echte helden de burgemeesters, de lokale autoriteiten en de burger.
‘Van communicatie in het hart van beleid naar communicatie in het hart van de samenleving.’ Zo concludeerde Friso. Vond ik wel een mooie. Bovendien gaf de ‘word cloud’ een mooie samenvatting van een betekenisvolle middag over publieke communicatie.
Voetnoot: De Galjaardcommissie had het hele jaar hard gewerkt om een mooi combinatie van sprekers te vinden om hun ideeën over dit uitdagende thema te delen. Het congres werd georganiseerd door hen (het congres heette voorheen de Galjaardlezing, ter ere van Chiel Galjaard, in samenwerking met Logeion (beroepsvereniging voor communicatie) en plaatsvond op 31 oktober in t Spant in Bussum. Een heel belangrijk onderdeel van de middag was de uitreiking van de Galjaardprijs, die dit jaar werd gewonnen door het project ‘We Live Here’ van de gemeente Amsterdam.